آزمون استخدامی آموزش و پرورش هر سال در دو مرحله برگزار می‌شود:
- آزمون کتبی
- مصاحبه یا همان ارزیابی تکمیلی
از سال ۱۴۰۳ به بعد، شیوه برگزاری مصاحبه تغییر کرده و به‌صورت کانون ارزیابی انجام می‌شود. یعنی داوطلبان علاوه بر مصاحبه شفاهی، باید در فعالیت‌های عملی، گروهی و تخصصی شرکت کنند. در ادامه، مراحل کامل ارزیابی تکمیلی آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۴ را توضیح داده‌ایم:
۱. بررسی مدارک و خوداظهاری
در ابتدای روز، مدارک هویتی و تحصیلی داوطلب بررسی می‌شود و فرم‌های سوابق و مهارت‌ها تکمیل می‌گردد. همچنین معاینه‌ی اولیه سلامت (قد، وزن، بینایی و...) انجام می‌شود.
۲. جلسه معارفه و بحث گروهی
داوطلبان به گروه‌های ۴ تا ۶ نفره تقسیم می‌شوند. به آن‌ها یک سناریوی آموزشی یا تربیتی داده می‌شود (۱۵ دقیقه مطالعه + ۴۵ دقیقه بحث گروهی). هدف این بخش بررسی توانایی همکاری، شنیدن نظرات دیگران، منطق گفت‌وگو و رهبری گروه است.
🔹 مثال موضوع بحث گروهی:
«کلاسی دارید که ۵ نفر از دانش‌آموزان علاقه‌ای به درس نشان نمی‌دهند. چه راهکارهایی پیشنهاد می‌دهید؟»
«چطور می‌توان مشارکت والدین را در آموزش و پرورش دانش‌آموزان افزایش داد؟»
۳. مصاحبه عمومی و تخصصی
این بخش به‌صورت فردی برگزار می‌شود و شامل سوالات عمومی (شخصیتی، اخلاقی، انگیزشی) و سوالات تخصصی مرتبط با رشته‌ی تحصیلی است.
🔹 نمونه سوالات عمومی:
چرا شغل معلمی را انتخاب کرده‌اید؟
اگر دانش‌آموزی نظم کلاس را به‌هم بزند چه می‌کنید؟
نقاط قوت و ضعف شخصیتی خود را بیان کنید.
🔹 نمونه سوالات تخصصی:
(برای آموزگار ابتدایی) روش تدریس جمع و تفریق در پایه اول را توضیح دهید.
(برای دبیر علوم) یک آزمایش ساده علمی را برای دانش‌آموزان پایه هفتم طراحی کنید.
(برای دبیر ادبیات) چگونه می‌توان دانش‌آموزان را به مطالعه شعر علاقه‌مند کرد؟
۴. ایفای نقش
در این مرحله، شرایطی شبیه کلاس درس یا تعامل با والدین ایجاد می‌شود و داوطلب باید نقش یک معلم را ایفا کند.
🔹 مثال ایفای نقش:
شما معلم کلاسی هستید که یکی از دانش‌آموزان در وسط درس، بی‌احترامی می‌کند. واکنش شما چیست؟
والدینی نزد شما آمده‌اند و می‌گویند چرا نمره فرزندشان کم شده است. چطور پاسخ می‌دهید؟
۵. ارائه تدریس
یکی از مهم‌ترین مراحل، تدریس عملی است.
داوطلب باید ابتدا یک طرح درس بنویسد (حدود ۶۰ دقیقه زمان داده می‌شود) و سپس در ۲۰ تا ۳۰ دقیقه تدریس کند.
🔹 معیارهای ارزیابی تدریس:
تسلط علمی و موضوعی
استفاده از روش‌های متنوع تدریس (نمایش، پرسش و پاسخ، فعالیت عملی)
مدیریت زمان و کلاس
بیان واضح و روان
استفاده از زبان بدن و ارتباط چشمی
🔹 مثال سناریوی تدریس:
آموزش مفهوم «کسر» در ریاضی پایه چهارم
تدریس شعر «بنی‌آدم اعضای یکدیگرند» در ادبیات پایه هفتم
آموزش چرخه آب در علوم پایه پنجم
۶. ارزیابی نهایی و گزینش
پس از پایان مراحل، ارزیابان نتایج را جمع‌بندی کرده و افراد منتخب به گزینش نهایی معرفی می‌شوند. در این مرحله سوابق فردی، اجتماعی و اعتقادی بررسی می‌شود.
منابع کاربردی برای موفقیت در مصاحبه آموزش و پرورش
اگر قصد دارید در مصاحبه و ارزیابی تکمیلی آموزش و پرورش ۱۴۰۴ موفق شوید، تنها دانستن مراحل کافی نیست؛ شما باید با سوالات پرتکرار، نحوه مدیریت جلسه، فن بیان و حتی جزئیات گزینش آشنا باشید. برای همین، مجموعه‌ای از منابع کامل و کاربردی آماده کرده‌ایم که می‌تواند مسیر شما را بسیار هموارتر کند:
- دوره ویدئویی مصاحبه آموزش و پرورش (دانلود) – در این دوره تصویری، مراحل واقعی مصاحبه و تکنیک‌های موفقیت در بحث گروهی، ایفای نقش و تدریس عملی آموزش داده می‌شود.
- پی‌دی‌اف مصاحبه آموزش و پرورش (دانلود) – شامل نکات کلیدی، سوالات رایج و چک‌لیست مدارک مورد نیاز که همیشه همراهتان خواهد بود.
- سوالات گزینش آموزش و پرورش (دانلود) – گلچین پرسش‌های پرتکرار عقیدتی، سیاسی، روانشناسی و اخلاقی که در مراحل گزینش از داوطلبان پرسیده می‌شود.
- جزوه آموزشی گزینش (دانلود) – یک مرجع کامل برای آمادگی ذهنی و رفتاری در جلسه گزینش، شامل مثال‌های عملی و نکات کاربردی.
📌 با مطالعه این چهار منبع، هم برای بخش‌های علمی و عملی آماده خواهید بود و هم با خیالی آسوده وارد مرحله گزینش می‌شوید.
جمع‌بندی
مصاحبه (ارزیابی تکمیلی) آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۴ یک فرآیند چندمرحله‌ای است که شامل بحث گروهی، مصاحبه، ایفای نقش، تدریس عملی و گزینش نهایی می‌باشد. داوطلبانی موفق خواهند بود که علاوه بر آمادگی علمی، روی مهارت‌های ارتباطی، قدرت بیان، مدیریت کلاس و روش‌های نوین تدریس نیز کار کرده باشند.
